Eğitim

Presa Yavru Eğitimi

15.04.2014 16:22

Yavru köpeğin tuvalet alışkanlığını kazanması zaman alır. İki, üç aylık yavrudan tuvalet alışkanlığını kazanmasını kimse bekleyemez. Köpeğin tuvaletini nereye yapacağını öğrenmesi bazen altı aylık olana kadar, bazı ırklarda bundan da fazla sürebilir. Bazı kişiler İki, üç aylık yavruyu eve getirdikten sonra üç, beş günde tuvaletini öğrenmesini beklemektedirler. Bu imkansızdır. Köpeğin kasları güçlenmediğinden istese de tuvaletini tutamaz ve geldiği zaman yapmak zorundadır.
Bebeklerin de yürümeye başladıktan sonra altları bezlenmektedir, onlarında tuvalet alışkanlığını kazanmaları için belli bir süreye ihtiyaçları vardır. Bana çok sayıda e-posta ile bu konuda soru gelmekte ve yeni yavru alanlar köpeğin tuvaletini öğrenemediğinden ve evdeki pislikden şikayetci olmaktadırlar. Yavru büyütürken bu pisliğe katlanılması gerekmektedir. Eğer köpeğin tuvaletini öğrenene kadar geçecek olan üç, beş ay içinde bunlara dayanamayacaksanız yavru köpek almamalısınız.


 

Tuvalet eğitimine başlanmadan önce köpek sahibinin bilmesi ve daima göz önünde bulundurması gereken, köpek davranışlarını doğru olarak anlamak ve olayı köpeğin bakış açısından görmekdir. Köpek doğru ve yanlışı sadece tehlikeyi ve emniyeti öğrendiği zaman algılayabilir. Bir yerde köpek için doğru yada yanlış yoktur. Köpek kendisi için tehlikeli olarak bildiği şeylerden kendini sakınır, emniyetli olarak gördüklerini ise uygular. Köpeğe verilen ödüller, pozitif pekiştirmeler ona emniyeti; pozitif cezalandırmalar, negatif pekiştirmeler sakınması gerekenleri öğretir. 
Tuvalet eğitimi sırasında köpeğin tuvaletini yaptığı yer istenmeyen bir yer ise ve buraya tuvaletini yaparken yakalanmış ve cezalandırılmışsa bu yer onun için tehlikeli olarak algılanır. Bunun aksine tuvaletini yaptığı yer istenilen bir yer ise ve yaptığı anda ödüllendirilirse veya hiçbir ceza görmezse burası da onun için emniyetli bir yer olarak algılanır. Bunun yanında cezayı ve ödülü veren sahibin köpeğin tuvaletini yaptığı an yanında ve ona görünür olması veya olmaması köpeğin, sahibinin yokluğunda veya varlığında durumu emniyetli veya tehlikeli olarak algılamasına da yol açar. 
Bir kaç örnek vermek gerekirse köpek oda da tuvaletini yaparken yakalanıp cezalandırılırsa sahibinin yanında odaya tuvaletini yapmayı tehlikeli olarak algılayacaktır. Fakat sahibi oda da yokken yaparsa doğal olarak anında cezalandırılamayacağı için oda da sahibinin yokluğunda tuvaletini yapmayı emniyetli olarak algılayacak ve sahibinin yokluğunda tuvaletini yapmaya devam edecektir. Oda da sahibi varken gidip masanın altına veya koltuğun arkasına tuvaletini yapatığında ise sahibi tarafından görülmeyeceği için anında cezalandırılamıyacak, bu durumda da köpek oda da sahibi olsa bile masa altına ve koltuk arkasına tuvaletini yapmayı emniyetli olarak algılayacak ve yapmaya devam edecektir. Köpeğin tuvaletini yapmasını istediğimiz yer evin dışında ise her tuvaletini yaptığında ödüllendirilmesi ve bu davranışının pekiştirilmesi köpeğin dışarısını emniyetli olarak algılamasına neden olacaktır.
Tuvalet eğitiminde başarılı olmanın şartı köpeği devamlı gözetim altında tutmak ve tuvaletini yapacağı an anında müdahale etmektir. 
Köpeğinizi tuvaletini yapmak için dışarı çıkardığınız zaman onunla oynamamanız, gezmeye başlamamanız gerekmektedir. Köpeğin çişini ve kakasını yapana kadar bekledikten ve yaptığı anda ödüllendirdikten sonra oyuna ve gezmeye başlamanız köpeğin yaptığı bu davranışın arkasından ödül, oyun ve gezinti geleceğini bilmesi, evin dışına yaptığı tuvaletinin pekiştirilmesine neden olacaktır. Eğer köpeği dışarı çıkardığınızda önce gezdirir ve oynar tuvaletini yaptıktan sonra da alıp eve götürürseniz, köpek dışarı tuvaletini yapmasını oyunun bittiği ve eve girilme zamanının geldiği olarak algılayacağından dışarıda yapılan bu davranış pozitif pekiştirilemiyecek, hatta negatif cezalandırmaya dönüşecek ve dolayısıyla her dışarı çıktığında tuvaletini yapmakta gecikecek belkide sizin bu süreyi beklemeyip köpeği içeri almanıza neden olacaktır.
Yukarıda anlatılanlardan da anlaşılacağı gibi köpeğe tuvalet eğitimi verilirken her eğitimde olduğu gibi istenen davranışlar ödüllendirilip pekiştirilecek ve istenmeyen davranışlarda daha yapılmadan önlenecek veya görmezlikten gelinecektir.
Köpeğin tuvaletini istenilen yerde yaptığı zaman ödüllendirilmez ise bu tuvalet eğitimi olmaktan çıkıp köpeği kendi başına bırakmak olur. Eğitimde mutlaka ödüllendirme (pekiştirme) olmalıdır.
Köpeğe vereceğiniz tuvalet eğitiminde uyulması ve uygulanması gereken bazı yöntemler ve araçlar vardır. Bunların başında kafes eğitimi gelmektedir.

KAFES EĞİTİMİ
Kafes yöntemi tuvalet eğitiminde en etkililerinden biridir. Kafesin boyu köpeğin ırkına göre büyüdüğü zaman bile içinde rahatca yatabileceği bir boyda olmalıdır. 
Kafes ile tuvalet eğitiminde kafes köpeğe pozitif pekiştirme ile tanıtılmalı, köpeğin kafesi sevmesi sağlanmalı ve içine girmeye istekli hale getirilmelidir. Kafesin içine yumuşak bir bez, battaniye konulmalı ve köpeğin yatarken rahat etmesi sağlanmalıdır. Köpek ilk olarak kafesin yanına getirildiğinde kapısı açık bırakılmalı ve köpek kesinlikle içeri sahibi tarafından konulmamalıdır. 
Köpeğin sevdiği bir oyuncak köpeğe gösterilmeli ve sonrada bu oyuncak kafesten içeri atılarak köpeğin girip alması beklenmelidir. Köpek kafesten ürkebilir ve girmeyebilir. Bu durumda oyuncak sadece kafesin hemen kapısı önüne atılmalı ve oradan köpeğin alması beklenilmelidir. Daha sonra oyuncak yavaş yavaş daha içerilere atılıp köpeğin almasına olanak tanınmalıdır. Köpek oyuncağı almak için kafesin içine girmeye başladığı zaman köpeğin alışmış olduğu cesaretlendirici sözler söylenmeli, el içeri sokulup köpek sevilmelidir bu esnada köpek içeri girdiği zaman içeri atılacak ödül mamaları ile köpeğin içeri girmesi pekiştirilmelidir. Kafesin kapısı kesinlikle köpeğin üstüne kapatılmamalı ve bu işlemler köpek devamlı olarak kendi isteği ile kafesin içine girip çıkarak oynamaya devam edene kadar devam edilmelidir. Köpeğin mama vakti geldiğinde köpek gene bir oyuncak atılarak kafesin içersine gönderilmeli arkasından mama tası kafesin içersine, kapının yanına konmalı ve köpeğin kafes içindeyken mamasını yemesi sağlanmalıdır. Yemeğini bitiren köpek çağrılmalı ve dışarı çıktığında tuvaletini yapacağı yere götürülmelidir. Köpeğin yemeğini yedikten sonra içerde kalmasına ve buraya tuvaletini yapmasına kesinlikle müsade edilmemelidir. 
Bu şekilde köpek kafesi iyice tanıdıktan ve alıştıktan sonra kapısı köpek içeride iken kapatılabilir. Kafesin kapısı kapatılırken köpeğin gene içeri kendinin girmesi sağlanmalı ve yanında oyuncağının bulunması gerekmektedir. Köpeğin kapısı kapalı kafeste ilk defalar fazla kalmasına müsaade edilmemelidir. Sahibi kafesin yanında bulunmalı ve 3-5 dakika sonra kapıyı açmalıdır. Köpek dışarı çıkarsa bir müddet dışarıda oynayıp sonra tekrar köpeğin içeri girmesi sağlanmalı ve kapı tekrar kapanmalıdır. Bu işlemlere sık sık devam edilmeli ve köpeğin içeride kalma süresi yavaş yavaş arttırılmalıdır. Köpeği kafesin kapısı kapalı iken içerde kalmaya alıştırırken sahibi kafesin yanından ayrılmamalıdır. Köpeğin yaşı ne kadar küçükse, kafeste kalma süresi de ona göre az olmalıdır. Eğer 2 aylık kadar bir köpeğiniz varsa en fazla yarım saat kafeste bırakabilir ve zamanla bir saate kadar çıkarabilirsiniz. Önceleri her yarım saatte bir köpek dışarı çıkarılmalı ve tuvaletini yapmasına, oynamasına izin verilmelidir. Kafes gün içerisinde sahibinin devamlı görebileceği evin uygun bir yerinde olmalıdır. Örneğin mutfağa veya sık oturduğunuz bir odaya konabilir. Mutfak ve bu gibi bir odaya gün içinde sıklıkla gireceğiniz için köpeği kafes içinde izlemek rahat olacaktır. Kafesin geceleri sahibinin yattığı odaya alınması faydalıdır. Kafes içinde kalma sürelerine gecede uyulmalıdır. Fakat geceleri süreler daha uzun tutulabilir. Sabaha karşı erken uyanan köpek kafeste izlenmeli ufak seslerle mızmızlanmaya başladığı zaman kafesin yanına gidilmeli fakat hemen kapısı açılmamalıdır. Bir süre beklenmeli köpeğin sesini kestiği an kafes dışına alınmalıdır. İleride her ağladığı zaman kafesten alındığının farkına varan köpek bunu kafesten çıkmak için kullanabilir ve dışarı çıkmak istediğinde devamlı kafes içinde bağırabilir. 
Yavru köpek kafesine alışıp kendi kendine girip çıkmaya başladıktan sonra kafesin kapısı artık kapanmayıp kafesin etrafı çevrilerek kafes de içinde olmak şartı ile köpeğe bir alan bırakılmalıdır. Bu alan içersine de kafese en uzak olan yere gazete kağıdı konmalı, kafese yakın yere ise köpeğin mama ve su kabı konmalıdır. Köpek bir müddet sonra gazete kağıdına kaka ve çişini yaparken kafesi sadece yatmak için kullanmaya başlıyacaktır. Bu yöntem özellikle köpeği fazla izleyemeyenler için daha iyi bir yol olacaktır. Eğer kafesi çevreleyecek çit gibi bir şey bulmazsanız evdeki küçük bir odayı da kullanabilirsiniz. Bu odaya yukarıda tarif ettiğim gibi kafesi yere sereceğiniz gazeteden uzak bir yere koymanız gerekir ki yavru yattığı yer ile tuvaletin yapılacğı yeri ayırt edebilsin. Oda da yerlerde halı, kilim gibi herhangi birşey olmamalıdır. Köpekler genelde tuvaletini yumuşak bir yere yapmak ihtiyacındadırlar. Onun için yerde gazeteden başka birşey olmazsa gidip onun üzerine yapmak isteyecektir. Yurtdışında evcilhayvan mağazalarında bu iş için çimlendirilmiş topraklar satılmaktadır. Bu çim tuvalet eğitimi için daha elverişlidir. Eğer imkanınız varsa sizde bulacağınız uygun bir kaba çim ekip kullanabilirsiniz.

KAFES ANNE YANINDAN AYRILMIŞ 2 AYLIK KÖPEKLER İÇİN UYGUNDUR. BAZI KÖPEK SAHİPLERİ 2 - 3 YAŞINDA DAHİ EVE TUVALETİNİ YAPAN KÖPEKLERİ KAFESE KOYARAK TUVALETİNİ TUTMASINI ÖĞRENECEĞİNİ SANMAKTADIR. BU KÖPEKLERİN BAŞKA SORUNLARI VARDIR. KAFES KÖPEKLERE TUVALET EĞİTİMİ VEREN SİHİRLİ BİR ARAÇ DEĞİLDİR. EĞER KAFESİN NASIL KULLANILACAĞINI ANLAMAMIŞSANIZ KULLANMAYINIZ. KÖPEĞİNİZİN DAHA DA KÖTÜ DURUMA GELMESİNE NEDEN OLURSUNUZ. EVDE GÜN BOYUNCA YALNIZ KALAN KÖPEKLER İÇİN KAFES KULLANMAYINIZ. KAFES İLE TUVALET EĞİTİMİ SAHİBİ GÜN BOYUNCA BAŞINDA DURAN KÖPEKLER İÇİN UYGUNDUR.

KAFES EĞİTİMİNE ALTERNATİFLER
Kafesin mümkün olmadığı zamanlar başka alternatif metodlarda uygulanabilir. Bu durumda köpeğe kafes gibi içinde bulunduğu sürece rahat edeceği, içinde bulunmaktan hoşlanacağı kısıtlı bir alan hazırlanır. Bu kısıtlı alan kafes eğitiminde olduğu gibi bir işlev görecektir. Bu alanı evde yaratmak bir yerde sizin yaratıcılığınızada kalmıştır. Örneğin evde bulunan ve köpeğin üzerinden atlayıp geçemeyeceği büyüklükteki bavul ve çantalarla bu kısıtlı alanı yaratabilirsiniz. Köpeğin rahatca yatıp kalkabileceği, dönebileceği bir alan bırakacak şekilde bavulları duvarın kenarına bir dörtgen olacak şekilde yerleştirin. Altına aynı kafeste yaptığınız gibi rahat bir şeyler hazırlayın. Bu alanın bir köşesini sanki kapı gibi aralık bırakın. Bütün bu hazırlıklardan sonra uygulayacağınız işlemler yukarıda kafes metodunda anlattığımın aynısı olacaktır sadece kafes yerine bu hazırladığınız yeri kullanacaksınız. Ben bahçede bakacağım bir köpeğime tuvalet eğtimini evin giriş holünde odunlarla hazırladığım ve önüne de kontrplak bir plakadan kapı koyduğum bir alanda vermiştim. 
Kafes eğitiminde bebekler(insanlar) için olan parklarıda kullanabilirsiniz. Yalnız burada dikkat etmeniz gereken parkın parmaklık aralarının fazla geniş olup köpeğin çıkmak için boynunu bu parmaklıklara kıstırmamasıdır. Ayrıca bu park ahşap ise ağacı kemirmemesine de dikkat edilmelidir. Bebek parklarının yapısında köpekler için yapılmış büyük üstü açık tel kafeslerde vardır bunlarıda kullanmak başka bir seçenek olabilir.
Bunlardan hiç birini yapmanız mümkün değilse mutfak veya banyo gibi bir yeride kafes niyetine kullanabilirsiniz. Bu iş için mutfak en uygunlarından biridir. Mutfağın veya banyonun bir kısmına yukarıda anlattığım gibi köpeğin rahatca yatacağı yumuşak bir yer hazırlayın bu yer mutfak veya banyonun bir köşesinde az gidilen bir yerde olursa ve önüde bir dolap veya yukarıda anlattığım gibi bir çanta vs. ile köpeğin geçmemesi için kapatılabilirse daha iyi olur. Köpek bu alanlara yukarıda kafes metodunda anlatıldığı şekilde alıştırılmalıdır. Bu gibi yerlerde köpeğin yattığı yere yakın bir gazete açılarak serilirse ve köpek tuvaletini yapacağı zaman alınıp bu gazetenin üzerine konulursa kısa zamanda tuvaletini buraya yapmasını öğrenir. Gazete köpeğin yattığı yere çok yakın olmamalı, bu nedenle tuvaletini yattığı yere yapıyormuş gibi algılamamalıdır.
Köpek kafeste veya sonradan hazırlanmış bu tür alanlarda geçirdiği süre içinde kendini oyalayabilmeli ve bu yerlere kendi isteğiyle, hoşlandığı için girmelidir. Bunu sağlamakda sizin sabrınız ve pozitif pekiştirme ile olabilir.

CEZALANDIRMA
Ceza istenmeyen davranışı yok etmez. İstenmeyen davranışı; ödülün kaldırılması veya söndürme (extinction) dediğimiz davranışın pekiştirilmemesi sonucu yavaş yavaş unutulması ve yapılmaması yok eder. Ceza istenmeyen bir davranış için uygulandığı zaman geçici bir süre için o davranışı durdurur fakat uzun süreli bir etkisi yoktur. Köpek kısa sürede cezayı verenin yanında cezalandırıldığı davranışı yapmamayı öğrenip cezayı verenin yokluğunda aynı davranışı yapmaya devam etmeyi öğrenecektir. Tuvalet eğitiminde köpeğin evde yalnız olduğu zamanda tuvaletini yapmamasını istediğimizden ceza bu durumda eğitime bir yarar getirmeyecektir.
Sahibi köpeği eğitirken mümkün olduğu kadar köpeğine iyi adam olarak görünmelidir. Cezanın uygulanması bunu engelleyecektir. Tuvalet eğitiminde köpeğin tuvaletini istenilen yerlere yaptığı zaman yeteri kadar ödüllendirip bu davranışı pekiştirilerek, davranış bu alanlarda güçlendirildikten sonra ev içinde yasaklı yerde tam zamanında yakalanan köpek tuvaletini yapmadan engellenmelidir. Bu köpeğe ceza vererek yapılmamalıdır. Yani köpeğinize vurmayın, bağırmayın, azarlamayın sadece köpeğinizi eğer istemediğiniz bir yerde tuvletini yapmaya teşebbüs ederken gördüyseniz onu korkutmadan el çırparak veya köpeğin dikkatini çekecek bir ses çıkararak engellemeye çalışın eğer bunu başarmışsanız ve köpek tuvaletini yapmayı bırakmışsa hemen köpeği bu yerden alarak tuvletini yapması gereke yere götürünüz ve orada yaptığı zaman sevip ödüllendirin. Köpek tuvaletini yapmadan tam yaparken engellenmelidir. Bu zamanlamay çok dikkat edilmelidir. Tuvaletini yapacak köpek eğilerek, biraz da bacaklarını açarak pozisyon alır, tam bu pozisyonda daha tuvaletini yapmamışken engelleyebilirseniz başarılı olursunuz. Köpek tuvaletini yapmaya başladıktan sonra yapcaklarınız etkili olmaz bundan sonra köpeğe mudahale etmek gereksizdir.

TUVALET EĞİTİMİNDE CLICKER KULLANMAK
Cliker yüklenmiş bir köpeği clikerı kullanarak istediğiniz davranışlarını pekiştirebilir, işinizi kolaylaştırabilirsiniz.
Köpek dışarıda istenilen yere çiş veya kakasını yaparken bittiği an clikera basıp ardından yiyeceği verilerek davranışı pekiştirilir. Ev içinde eğer kafes kullanılıyorsa köpeğin kafese alıştırılma aşamasında cliker yararlı olacaktır. Yukarıda anlatıldığı gibi köpeği kafesin içine girmesi için zorlamayın kafesin içerisine atılacak bir oyuncağı takip eden köpek kafesin içine girdiği an clikera basın clikerın sesini duyan köpek yiyeceği bekliyeceğinden arkasından elinizi kafese uzatarak yiyeceğini verin. Bu işlemi defalarca yaptıktan sonra köpek yiyecek almak için kafesin içine kendide girip çıkmaya başlıyacaktır her girişinde clikera basıp yiyeceği verilmelidir. Köpek davranışı yeteri kadar uygulayıp otomatikleştikten sonra artık buna bir cue "yerine" ekleyebilirsiniz. Köpek içeri girmek için kafese doğru giderken tam kafesin önüne geldiği zaman "yerine" denilip içeri girdiği an clikera basılıp yiyeceği verilmelidir. Bu işlemlerde yeteri kadar tekrar edilirse köpek kafesin yanındayken "yerine" denildiği zaman içeri girdiği görülür. Bu durumdada köpek içeri girdiğinde clikera basıp yiyeceği verin. Köpek yiyeceği almak için clik sesinden sonra kafesten çıkmak isteyecek, sizin elinizi arayacaktır. Buna davranış iyice yer edene kadar devam edin. Daha sonra içerde kalış süresini uzatmak için "yerine" dedikten ve köpek içeri girdikten sonra clikera hemen basmayıp 3-5 saniye bekleyin köpekde içeride davranışın bitmesi için clik sesini bekleyecektir. Clikera bastıktan sonra tekrar yiyeceği vererek bu şekilde yaptıklarınıza devam edin ve giderek clickera basma süresini yavaş yavaş uzatın.

Sahibi sabah işe gidip akşam eve gelen ve gün boyunca evde yalnız kalan bir yavru köpeğe tuvalet eğitimi vermek oldukça güçtür. Hatta bazı durumlarda imkansızdır. Böyle yavruların eğitimleri güçleşir ve çok uzun zaman alır. Devamlı gözetim altında bulundurulamayan yavrulara tuvalet eğitimi verilmesi yukarıda anlatıldığı gibi köpeğin yanlış yerlere tuvaletini yapması engellenemeyeceğinden zordur. 

YENİ ALDIĞINIZ YAVRU KÖPEĞİNİZE TUVALET EĞİTİMİ VERİLMESİ İÇİN HERHANGİ BİR EĞİTMENE VEYA EĞİTİM YERİNE BAŞVURMAYINIZ. TUVALET EĞİTİMİNİ SİZİN KENDİ EVİNİZDE VERMENİZ GEREKMEKTEDİR. KİMSE SİZİN KÖPEĞİNİZE TUVALET EĞİTİMİ VEREMEZ. SADECE NELER YAPMANIZ GEREKTİĞİNİ SÖYLEYEBİLİRLER. KÖPEĞİN TUVALET ALIŞKANLIĞINI KAZANMASI İÇİN BELLİ BİR SÜREYE GEREKSİNİMİ VARDIR. EĞER HERŞEYİ GEREKTİĞİ GİBİ YAPARSANIZ KÖPEK ZATEN TUVALET ALIŞKANLIĞINI BU ZAMAN SÜRESİNDE KAZANACAKTIR, EĞİTMENİN YAPMASI GEREKEN BİRŞEY YOKTUR. BUNUN İÇİN KÖPEĞİNİZİ BİR EĞİTİM YERİNE GÖNDERMENİZ BOŞUNA PARANIZIN HARCANMASINA VE KÖPEĞİNİZİN GEREKSİZ YERE EVDEN AYRILIP STRESE GİRMESİNE NEDEN OLACAKTIR. 

SABAH İŞE GİDİP AKŞAM GELİYORSANIZ, KÖPEK İLE EVDE İLGİLENECEK BİRİSİ YOKSA KÖPEĞİNİZİN TUVALET ALIŞKANLIĞINI KAZANMASI UZUN SÜRECEK BELKİDE HİÇ OLMAYACAKTIR. SİZ DE BOŞ YERE EĞİTMEN EĞİTMEN DOLAŞARAK DERDİNİZE ÇARE ARAYACAK VE BULAMAYACAKSINIZ.
 

Üst paragraflarda pozitif köpek eğitimcileri tarafından yazılmış bir çok yanlış bilgi bulunmaktadır. Aşağı paragraflarda ise Doç. Dr. Tamer Dodurga tarafından yazılmış doğru ve gerçekçi yazılar bulunmaktadır. Daha ayrıntılı bilgilendirilme ve köpek tuvalet eğitimi için çiftliğimizden ücretsiz olarak eğitim alabilirsiniz. 

Doç. Dr. Tamer Dodurga

Eve yeni aldığımız yavru köpekten, hep kendi psişik gücünden fazlasını isteyerek, temiz olmasını bekleriz. Hatta bazıları piyasadaki tuvalet eğitim spreyleriyle hemen işi halledebileceklerini zannederler. Oysa, yaşamının ilk aylarında yavru köpek, aynı bebekler gibi tuvaletini tutabilmek için gerekli sinirsel gelişimini henüz tamamlamış değildir. Yeni ortamına hemen uyum sağlayamayacak ve doğal olarak nereye tuvaletini yapacağını bilemeyecektir. İşte köpeğe tuvaletini yapması gereken yeri öğretmeye, ‘tuvalet eğitimi’ adını veriyoruz. 

Buradaki hareket noktamız sadece, köpeğin doğuştan gelen, yuvayı temiz tutma eğilimini geliştirmek ve tüm evi kendi yuvası olarak görmesini sağlamaktır. Ancak köpekler arasında ırk farklılığı gibi kalıtımla ilgili sebepler dolayısıyla temizlik eğitimini almada farklılıklar gözlenebilmektedir. Eve yeni bir yavru aldığınızda, siz onun öğretmeni, eviniz de onun barınağı olur. Çoğu köpekler eve alındığında yedi sekiz haftalık civarında olur ki, bu yaş, öğretime başlamak için uygundur. 

Köpek yavrularında temel alışkanlıklar erken dönemde yerleşir, bu yüzden köpeğiniz için seçtiğiniz dışkı yeri, köpek için kalıcı olur. Gazete kağıdı, ot, beton ya da asfalt dışkı yeri için idealdir. Eğer gazete kağıdını dışkı yeri olarak kullanıyorsanız, köpeğin yatağına gazete kağıdı örtmeyin veya gazeteyi başka amaçlar için kullanmayın. 

köpeğiniz için seçtiğiniz yataklık ile dışkı yerinin,birbirine yakın ve ulaşılması kolay olması gerekir. Daha ileride ise yatak ve tuvalet birbirinden uzak tutulmalıdır. 

Bir yavru normal olarak, uyanınca yiyip içtikten sonra, oyun ve diğer aktivitelerden sonra ve akşam yatmadan önce tuvaletini yapar; bu zamanlarda köpeğinizi dışkı yerine götürmeniz gerekir. Bir yavru günde üç ile dört kere yemek yer, birçok kere su içer ve birçok kerede oyun aktivitelerinde bulunur. Bu da demektir ki, eğer dışkı yeri dışarıdaysa, yavru köpeğinizle günde birçok kere tuvalete çıkmalı ve beş ile on dakika kadar kalmalısınız.

Özellikle çalışan hayvan sahiplerinin bu eğitimi vermesi zordur. Tamamen imkansız anlamına gelmesin, ancak bu durumda eğitimin süresi birkaç ayı bulabilir. Bu esnada evde vuku bulan işeme olaylarına tahammül etmek kolay değildir. Çalışan hayvan sahipleri yavru köpek alacaklarsa izin dönemlerine rast getirmelerini tavsiye ederim. Köpekle iki hafta süreli yoğun ilgi hem tuvalet eğitimini sağlayacak, hem de köpek gelişiminde önemli olan bu dönem daha iyi değerlendirilmiş olacaktır. 

Yavru köpeğin, tüm evi yuvası olarak kavraması o kadar kolay olamamaktadır. Ev içinde özgürce dolaşan yavru köpek, sahibinin en fazla titizlik gösterdiği odaları dışkılama yerleri olarak görüp, ihtiyacını buralarda giderebilir. Burada yapılması gereken, ilk önce köpeğin hareket alanını daraltarak, küçük ama ferah bir odaya alınması, odanın belli bir yerine bağlanması veya etrafının çevrilmesidir. zaten köpek tuvaleti geldiğinde, ister bağlı, isterse de serbest olsun, önce etrafı koklamaya başlar ve işeyecek yeri arar; bu hareketleri hayvan sahibi kolayca fark edebilir. Bunu fark eden hayvan sahibi her defasında hemen köpeğini alır ve doğru yere götürür, köpek doğru yere işerse aferin diyerek okşanır. 

Köpek, yaşadığı yeri kirletmemesini öğrendikten sonra, bu bölgenin alanı, kademeli ve devamlı olarak gözleyerek büyütülmeli, bağlı ise ipi uzatılmalıdır. Adım adım büyütülen bu alana paralel olarak köpek tüm evi yuvası olarak görecektir. Zaten bir süre sonra sindirim faaliyetleri ve dışkılama, günün belirli zamanlarında ritmik hareketler haline gelecektir (örneğin; sabah ve akşam gezilerinde). 

Yavru köpek yeterli şekilde dışarı çıkarılamıyorsa, dışkı ve idrarını gazete kağıdı üzerine yapması öğretilebilir. Bu gazete kağıdı, her zaman aynı yerde bulundurulmalı ve gazete değiştirilirken, dışkı ve idrarla kirli bir sayfa bırakılıp, alttaki sayfalar değiştirilmelidir. Böylece köpek sadece optik olarak değil, olfaktorik olarak da (kokuyla) uyarılmış olur. Yavru köpek dışkısını gazete kağıdı üzerine yapmaya alışınca, evde özgürce dolaşabilecek duruma gelir ve doğru yere yapmaya devam ederse, dolaşma özgürlüğü artık kısıtlanmaz. 

Yavrulara ev eğitimini vermek sahibinin maharetine bağlıdır. Bu eğitim sekiz haftalıkken başlar, çünkü bu haftalar temel olayları öğrenme dönemidir. Ancak köpek sekiz haftalıktan küçük olsa da yapılabilecek birtakım şeyler vardır. En azından evi yuvası olarak görmesine bu yaşlarda da yardımcı olabiliriz. Tabii ki, bu yaşlarda eğitim amacıyla hayvana kızma ve bağırma gibi davranışlarda bulunmak hatalıdır. 

Sabrın çok önemli olduğu ve köpeğin algılama kapasitesinin her an aynı olmadığı unutulmamalıdır. Örneğin; bazı günlerde köpeklerin psikolojik durumu öğrenme için uygun olmayabilir ve dikkatleri kolayca dağılabilir (stres, çevresel uyarımlar vb). 

Köpeğin sahibine duyduğu bağlılık ve güven nedeniyle, sahibi yanında değilken dahi, onun tekrar geleceğinden emin olmasının, ev kurallarına uyması, örneğin; tuvaletini tutması ve ortalığı dağıtmaması açısından önemi vardır. Dışarıya pisleme alışkanlığı olan bir köpeğin sahibinin evden 12 saatten fazla uzak kalma durumu varsa, bu köpeğe banyo, tuvalet gibi yerlere tuvaletini yapması öğretilmelidir. Bazı köpekler 24 saatten fazla bir süre tuvaletlerini tutar ve eve pislemezler. Ama bunu yapabiliyor diye gevşek davranıp, ona ıstırap vermek büyük haksızlık olacaktır. 

Köpeğin yemek yeme ve dışarı çıkma saatlerinin düzenli olması çok yararlıdır. Bu, köpeğin yaşamını düzene soktuğu gibi, sindirim sistemine de ritim kazandıracağı için hayvanın pisleme ihtiyacı günün belirli saatlerine denk gelecek ve bu saatler dışında pisleme ihtiyacı duymayacaktır. 

Eğer yavru, annesinden ayrılıp doğrudan bize gelecekse, tuvalet eğitiminde farklı bir yöntem kullanılabilir. Örneğin; gazeteye alışmış anne köpek doğum yaptığında, yaşadığı yerin yakınına, kendisinin ve yavrularının kullanabileceği tuvalet yeri yapılır ve kendi dışkısıyla kirli gazete buruya konulur. Böylece bu tuvaletin anne köpek tarafından kullanılması sağlanır. Altı haftalıktan büyük olan yavru köpekler tuvalet konusunda annelerini her zaman örnek alırlar ve annelerinin yaptığı yeri kullanırlar. Yavruyu aldığımızda tuvalet olarak kullanılan bu gazete ya da bu amaçla kullanılan başka bir materyalden parça alarak, evde uygun bir yere koyarsak yavrunun yeni ortamında koku yardımıyla doğru yeri bulmasını sağlamış oluruz. Eve gelindiğinde, alınan bu parça, yapılacak tuvaletin içine katılır ve yavru köpeğe koklatılır. Sonra köpek orada yalnız bırakılır. Normalde yavru, kendi yuvasındaki tuvaletten tanıdığı bu kokuyla ilgilenecek ve yeni tuvaleti olarak orayı kabullenecektir. 


Ancak yavru köpek, her şeye rağmen yeni bir ortama ve insanların arasına geldiği için tuvaletinin yerini unutabilir. Tuvaleti geldiğinde evin en güzel halısını koklamaya ve kendine uygun bir yer bulmaya çalışır. Bu durumda kesinlikle yavruyu korkutmamak gerekir, eğer korkutursak tuvaletini yapamaz ve yapacağı yeri öğrenemez veya korkudan hemen oracığa yapabilir ve yaptığı yerde bıraktığı koku, yavrunun tekrar oraya yapmasını teşvik eder. Bu nedenle böyle bir durumda onu arkadaşça çağırmalı, nazikçe tutarak, tuvaletine götürmeliyiz. Tuvaletine bıraktıktan sonra, tekrardan oturma odasına gitmeli, ancak oturduğumuz yerden onu gözetleyerek, tuvaletini yapıp yapmadığını öğrenmeliyiz. 

Yanış yerlere yaptığı zaman, bizim hissedemediğimiz ama onun günlerce hissedebileceği kokunun oradan kaldırılması şarttır. Bu yer özellikle amonyaklı olmayan bir leke çıkartıcıyla, örneğin; çamaşır suyu veya sirkeyle temizlenmelidir (sirke köpek için itici bir kokuya sahip olduğundan uzaklaştırıcı olarak da yararlıdır). Amonyak, normal idrarda da bulunduğu için hayvanı tekrar oraya çekebilir. 

Eğer yavru köpek olayı kavrayamaz, tekrardan halının üzerine tuvaletini yapmaya çalışırsa, kesinlikle sabırlı bir şekilde davranıp, her defasında tekrar tuvaletine götürmeliyiz. Sonunda uyum içinde yaşayabileceğimiz bir köpeğimiz olacağından şüphemiz olmasın. bu eğitimde, köpeğin üzerine düşenden daha fazlası bizim üzerimize düşmektedir ve yine başarısız olunduğu takdirde nedeni ve sorumlusu kesinlikle köpek olmayacaktır. Yani köpeğe bu eğitimi veremediysek onu suçlamanın hiçbir anlamı yoktur. 

Yavru köpeğe kızmamız, onu tutup sallamamız burada kesinlikle sonuç vermez. Ancak sabır ve bilinçli hareket ettiğimizde istediğimiz sonuca kesinlikle ulaşırız. Yavru köpek tuvaleti kullanmasını öğrenirse, sevincimizi yüksek sesle, yavrunun anlayabileceği tarzda gösterebiliriz. Ona hediyeler verip ödüllendirebiliriz. Bundan başka bir yol yoktur. Eğer tuvaletini istenmeyen yere yaptığı zaman cezalandırırsak, ona bağırırsak, köpek bizim bu davranışımızı, yaptığı hatayla bağdaştıramaz. Tuvaleti nedeniyle ona öfkelendiğimizi düşünerek, tuvaleti geldiğinde kendisini cezalandıracağımızı zanneder ve kimsenin görmediği zamanlarda gizli yerlere yapmaya yeltenir. Küçük yaşta böyle bir tecrübe edinirse, ileride, koltuk altında veya koridorda pek çok “hediye” ile karşılaşabilirsiniz. Belki bu tip cezalandırmalar, ancak köpek suçu işler işlemez uygulanırsa (en fazla iki saniye sonra) niçin cezalandırıldığını anlayabilir ama anlaması doğru davranışı yapacağı anlamına gelmez. 

Bazı hayvan sahipleri eve döndüklerinde, köpeğin tuvaletini yaptığını fark edip ona bağırmaya başlar ve biraz evvel söylediğimizin aksine, “Köpek niye kızdığını gayet iyi anlıyor, çünkü tuvalet yapmışsa ben eve geldiğimde kaçacak delik arıyor” der. Köpeğin bu kızma sebebini anladığını da kabul edebilirim. Ama bu davranışsal bozukluktan dolayı yapılmışsa (ki çoğu bu nedenle yaparlar) bu bağırma, işi daha da kötüleştirmez mi? Bu bağırma köpeğe doğru davranış açısından öğretici midir? Yani doğru yolu gösterebilmekte midir? Köpek hatasını kavramış olabilir ama mühim olan doğru yeri öğretmektir ve bu açıdan kızmanın hiçbir yararı yoktur. 

Yavrunun sidik kesesinin, aynı anda çok miktar idrarı taşıyamayacak kadar ufak olması gibi birçok nedenden ötürü sık sık işeme kazalarıyla karşı karşıya geliriz. Çocuklarımız bu tip hatalar yaptığında onları cezalandırırsak, bu cezanın sebebini onlara anlatabilir ve bir daha yapmamalarını isteyebiliriz. Ancak köpeklere, cezalandırmamızın nedenini açıklayamaz, sadece hatasını anlamasını sağlarız. Örneğin; köpek sahibi evde toprak içinde çiçek yetiştiriyorsa ve çime tuvaletini yapmaya alışmış köpek, evdeki bu toprağa tuvaletini yapıyorsa, köpek sahibi genellikle köpeğe çok kızar ve onu çeşitli şekillerde cezalandırır. Bunun sonucunda, yavru yalnızca tuvalet yapmanın ya da sahibinin yanında tuvalet yapmanın problem olduğunu düşünebilir ve değişik davranmaya başlayabilir. Örneğin, sahibi evde yokken tuvalet yapabilir. Bu nedenle tekrar söyleyelim, köpek yanlış bir şey yaptığında ona mümkün olduğunca anında kızılmalı ve arkasından doğrusu gösterilmelidir. Böylece köpek ikisi arasında bağlantı kurabilir. Ev eğitimi problemlerini çözmede ceza etkin bir yol olmadığı gibi, böyle her basit olayda hayvanı cezalandırmayla ileride gelişecek daha ciddi olayda hayvanı cezaların etkinliği kalmayacaktır. Ayrıca köpek yavrusu, her zaman sahibinden pozitif duyumlar almak ister, bu nedenle verilen cezalar ağır olmamalı ve köpeğin bu gibi problemleri aşmasında sevgi ve ilgiyle yardımcı olunmalıdır. 

Köpek türlerinin ev eğitimine gösterdiği tepkiler farklıdır. Örneğin; Basset Hound, Dachshund, Fox Terrier, Dalmaçyalı, Pekinez gibi bazı ırklarda bu eğitim daha zor olmasına karşın, Bichon Frise, Kaniş, Welsh Corgi, Avusturya çoban köpeği ve Doberman Pinscher gibi ırklarda daha kolay olmaktadır. Dişi köpekler, erkek köpeklerden daha iyi eğitilebildikleri için almayı düşündüğünüz köpek, ev eğitiminde fazla başarı gösteremeyen bir ırka mensup ise dişisini tercih etmelisiniz. 

Doç. Dr. Tamer Dodurka
İ. Ü. Veterinerlik Fakültesi
İç Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı


Yeşilköpek - Yavru Köpek Tuvalet Eğitimi


Köpeklere Tuvalet Eğitimi Nasıl Verilir

Ne yazık ki, hala ısrarla köpek dilini öğrenmeyi kabul etmiyor, bunun yerine önce onların bizi anlamasını istiyoruz. Genç-yavru köpeğin isteklerimize yanıt verebilmesi için onun dilinde konuşmamız gerektiği gerçeğini kabul etmeliyiz. Yani biraz köpek gibi düşünmeli, olaylara onların bakış açısından bakmayı denemeliyiz.

Yavru köpekler meraklı, öğrenmeye açtır. Aptal köpek yoktur, hepsi de birbirinden zekidir. Bizden, yani bu dünyadaki tek dostundan bir şeyler öğrenmek, yaşadığı dünyayı tanımak için sabırsızlanan köpeklerdir.

Şimdi biraz tuvalet terbiyesinden bahsedelim. Aslına bakarsanız bu konuda yazmak o kadar zor ki... Çünkü köpek sahibinin yaşam düzenine göre bu terbiyede birçok değişiklik yapılabilir. Yani bir metot kimi köpekte başarılı olurken, kimi köpeklerde de başarılı olmayabilir. Yine de olabildiğince, genel olarak bilinmesi gerekenleri sizlere iki bölüm halince anlatacağım. Umarım faydalı olur.

Yavruyu 2 aylık civarında aldığınız zaman muhtemelen tuvalet terbiyesi olmayacaktır. Bu kadar küçük bir yavruyu geldiği gibi eğitime gönderemezsiniz, çünkü köpeğinizin aşıları bitmemiştir. Aşıları tamamlanmamış bir yavruyu dışarıyı çıkarmanız doğru değildir. Ayrıca genç yaşta uzun süre sizden ayrı kalması mutlak suretle dostunuzun psikolojisini bozacak, onda birtakım davranış bozukluklarına neden olacaktır. Bu nedenle tuvalet eğitimini beraber başarmak zorundasınız. Unutmamanız gereken ana kural yavruyu ne kadar izlerseniz o kadar çabuk öğreneceğidir.

Köpeklerin alışkanlıkları olan canlılar olduğunu biliyoruz. Bu yüzden doğru alışkanlığı kazandırmak için uğraşmalısınız. Doğru zamanda ödül, doğru zamanda ceza, kimi zaman da gömemezlikten gelmek çözüme daha çabuk ulaşmamızı sağlayacaktır. Yavru ailesinin yanında tuvalet ihtiyacını nasıl gidereceğini tam olarak anlamalı, bir aşamayı başarıyla geçmeden, diğerine başlamamalıyız. Gazetede, gazete üzerine serilmiş toprakta, bahçede, kumda, sokakta vs.. nerede yapmasını istiyorsak, doğru zamanda orada olmalıyız. Bu sayede doğru alışkanlık gelişsin. Bu eğitim kimi zaman uzun sürebilir, yavru daha zor öğrenebilir. Bunun birkaç nedeni vardır.

Mesela;

  • tuvalet terbiyesi olmayan bir annenin yavruları, tuvalet terbiyeli bir annenin yavrularına nazaran daha zor öğrenirler,
  • çevresinde her an kaka bulunan bir köpeğin öğrenmesi daha zordur,
  • yanlış yetiştiricilikte yavrunun uzun süre küçük bir kafeste kalması (doğu bloğu ülkelerinden otobüsle getirilen yavrular gibi),
  • yavrunun yattığı yere tuvalet yapmak zorunda kalması (pet shoplarda camekanlar içindeki yavrular gibi) zor öğrenirler,
  • sindirim ya da boşaltım sisteminde sorun olan köpekler gibi.


Bir bahçeye ya da terasa sahip olmak bu eğitimde ciddi bir avantajdır. Yavrunuzun her durumda kullanabileceği en kestirme yolu bulun ve her defasında o yol üzerinden dışarı çıkın. Tuvalet yapacağına kesin eminseniz çıkmadan önce kapı önünde yaptıracağınız bir hareket, tuvaletinin geldiğini haber vermesi için bir işaret olabilir. Yani çıkmadan hemen önce "otur" demeniz yavrunuzun ilerleyen zamanlarda tuvaleti geldiğinde kapı önünde oturarak size haber vermesini sağlayabilir. Bunu hayal gücünüz dahilinde istediğiniz herhangi bir işaret olarak değiştirebilirsiniz.

Mümkün olduğunca köpeğinizin ihtiyacını ev dışında gidermesi için çalışmanızı öneririm. Bir çoğunuzun yaşadığı ortak sorunlardan biri de, gazete üzerine tuvalet yapmayı öğrenen köpeğin dışarıya yapmayı kabul etmemesidir. Köpeğinizi saatlerce dolaştırmanıza rağmen o illa ki ihtiyacını eve gelince giderir. Bunun önüne geçebilmek için köpeğinizi en baştan dışarıya yönlendirmelisiniz.

2-3 aylık köpeklerin “mesane kapasitesi” vardır, yani sık sık boşaltım ihtiyacı duyacaklardır.

Kural:

  • Uyandıktan hemen sonra,
  • Her yemek sonrasında,
  • Oyunda sonra ve her şüphelendiğimiz de dışarıya –ihtiyaç gidermeye- çıkartmalıyız.


Bu kadar sık dışarıya çıkartmaya üşenmeyin, aylarca uğraşmak zorunda kalmaktansa 1-3 hafta içinde bu çabayla tuvalet terbiyesi verebilirsiniz. Gece de en az bir kez daha köpeğinizi kontrol edin. Cezalandırmaya hiç ihtiyaç duymamak için önleminizi alın, çünkü ceza köpeği her zaman için olumsuz etkileyecek aynı zamanda sizin sinirlerinizin de bozulmasına neden olacaktır. Geceleri mutlak yavru kafesini kullanın, bu sayede hata yapma riskini minimuma indirebilirsiniz. Çünkü köpek kafesinin içinde çok çok sıkışmadığı sürece asla yapmayacak, size haber verecek, küçük havlamalar ya da tırmalamalar yaparak dikkat çekmek isteyecektir. İhtiyaç molasını oyuna çevirmeyin, köpeğinizi daha önce tuvaletini yaptığı yere götürün. İhtiyacını giderdikten sonra bir parça ödül maması ya da sevgi verin eve geri dönün.

Yavru köpeğimizin tuvalet eğitiminde önemli noktalara değinmekteydik. Konuya geçen hafta kaldığımız yerden devam edelim. Bu ikinci bölümde tuvalet eğitiminin nasıl verileceğine ilişkin ayrıntıları tamamlayıp, eğitimi esnasında karşımıza çıkabilecek ek problemler için alabileceğimiz önlemler üzerinde duralım.

Yavru köpeğiniz uykudan kalktığında hemen kucağınıza alın, ihtiyacını gidermesi için dışarıda daha önceden götürdüğünüz yere götürün. Uyanık olduğu zamanlarda mutlaka gözlemleyin, böylece ne zaman ihtiyaç vaktinin geldiğini, gün içinde yemek yedikten, uykudan, oyundan ne kadar sonra köpeğinizin tuvalet ihtiyacı duyduğunu anlayabilirsiniz. Birkaç dakika bile gözden kaçırmanız onun hata yapmasına neden olabilir. İşiniz varsa kafesine koyun ki, hata yapmasın. Döndüğünüzde uyuyorsa rahatsız etmeyin, uyuyan köpekler rahatsız edilmekten hiç hoşlanmazlar. Uyandığında ilk iş olarak ihtiyacını gidermesi için dışarıya götürün. Her zaman kucakta olması gerekmiyor. Köpeğiniz doğru yere 8-10 kez tuvalet yaptıktan sonra artık çağırarak götürebilirsiniz. Kapı önünde oturma ya da belirlediğiniz başka bir işareti yaptırmayı unutmayın. Sistemi doğru uygularsanız göreceksiniz ki, birkaç gün içinde yavrunuz kapıya koşup oturacak hatta beklide havlayarak ya da benzeri sesler çıkartarak sizi haberdar edecektir.

Yavrunuzun çağrısını duymaz, görmezseniz hata kaçınılmaz olacaktır, sizin görebileceğiniz ya da bekli de göremeyeceğiniz bir yere ihtiyacını yapacaktır. Eğer bir kaza oluşsa bu şanssızlıktır. Size düşen hemen bir koca su ve dezenfektan, amonyaksız temizlik malzemeleri ile orayı temizlemelisiniz. Petshop'larda benzeri spreyler bulabilirsiniz. Ceza ancak suç üstü yakalarsanız işe yarar, kesin bir "hayır" ve hemen doğru yere transfer yeterli olacaktır. Yavrunuzun burnunu pisliğine sürmek, gazeteyle poposuna vurmak gibi ilkel yöntemler kullanmayacağınızı biliyorsunuz. Bu tip saçma cezaların köpekler için anlaşılmaz ve aynı zamanda sağlıklı gelişim ve psikolojileri için zararlı olduğu ispat edilmiştir. Kimi yavrular, genç hatta yetişkin köpekler sevinçten kaçırabilirler. Burada ceza çok anlamsızdır, çünkü köpek sevindiği için cezalandırıldığını düşünecektir, aynı zamanda kafasının karışmasına neden oluruz.

Bir bahçeye ya da terasa sahip olmak daha öncede dediğim gibi büyük avantaj sağlayacaktır. Bahçeniz mutlaka çit ile çevrili olmalı ve çitlere dokunmaktan kesinlikle men etmeliyiz. Bu şekilde çitlere saygı göstermesini sağlayabiliriz ve ileride çitlerin üzerinden atlayıp kaçmasını engelleyebiliriz. Köpeğinizin bahçede (terasta, balkonda) gezinmesi hiçbir zaman için birlikte oynamanızın yerini alamaz. Bu yüzden sadece ihtiyacı olan zamanlarda çıkmalı. Bahçe ya da terasta havlayan köpek komşularınızı rahatsız edecektir. Bunun önüne geçebilmek için her zaman kontrol altında tutulması gerekli.

Bahçe avantajına sahip olmayanlar apartman bahçesinden veya yakınınızdaki çim alandan faydalanabileceğiniz anımsayın. Bunun için veteriner hekiminizin onayını almalısınız çünkü eksik aşılı yavrunun bağışıklık sistemi henüz çok zayıf olacaktır. Apartman bahçesindeyken, ev yakınındaki çim alandayken bile çevre güvenliğinden emin olmadıkça asla köpeğinizi tasmasız bırakmayın. Çevre güvenliğinden eminseniz, serbest bıraktığınızda elinizde mutlaka yavrunuzun en sevdiği ve asla "hayır" diyemediği oyuncağı veya maması olsun. Böylece çağırdığınız zaman koşa koşa yanınıza gelmesiniz sağlayabilirsiniz.

Yavru köpek eve geldiği andan itibaren tuvalet eğitimine başlayabilirsiniz.Bu eğitim sizin düşündüğünüz gibi zor olan bir eğitim değil.Zaten kurallara bağlı olarak yavruya bakarsanız evinizin kirlenmesi gibi bir düşünceyede sahip olmayacaksınız.

Köpeklerin doğal yaşamdan sahip oldukları iç güdü gereği bir inde yaşayan hayvan olduklarını söylemiş ve yavrunuzu eve getirmeden önce yavrunun kalması ve eğitimine yardımcı olması için yeterli boyutlarda bir kafes almanızı belirtmiştim.İşte tuvalet eğitimi için son derece önemli bir ayrıntı.Yavrunuz evin içinde dolaşmaktan ziyade kafes içinde kalacak ve sorumluluklarını öğrenecek ve belirli aşamalar dahilinde kafesinden çıkacak ve en sonunda kafes kapısı açık bırakılarak özgürlüğüne kavuşmuş olacak.

Yine doğal davranış olarak yeni yavrunuz yemeğini yedikten,suyunu içtikten hemen sonra.uyandıktan sonra, ya da eğlenceli bir oyun esnasında tuvaletini yapmak isteyecektir ve bunu size yeri koklayarak, telaşlı bir biçimde daireler çizerek ya da oyunun ortasında birden durgunlaşarak belirtir.Bu anlarda hazırlıklı olmalı ve yavrunun tuvalet ihtiyacını gidermek istediğini anlamalısınız.

Yavrunuzu herzaman aynı zamanda aynı miktarda,aynı yemeği veriniz.Bu hareketiniz onun vücut saatini öğrenmenize yardımcı olur.Köpek herzaman aynı miktarda ve aynı zamanda yediği için sindirim sistemi belli bir düzen içerisinde çalışacaktır.Eğitim süresi içerisinde, köpeğinizin yemek saati dışında başka bir yiyecek vermediğinizden emin olun.Çünkü alacağı her ek besin yavrunun sindirim sistemini çalıştıracak ve tuvalet eğitiminin başarasını ve süresini uzatacaktır.

Tuvalet eğitimini sizin tercihinize ve evinizin yapısına göre iki şekilde uygulayabilirsiniz.

Gazete Kağıdı Yöntemi
Bu yöntem için gazete kağıtlarını kullanacağız.Gazete kağıtlarını yavrunun kaldığı kafesin bir köşesine seriniz.Yani kafesin bir bölümü yavrunun uyuması,oynaması,yemek yemesi gibi faaliyetler için, diğer köşeside tuvalet ihtiyacı için kullanılacak.Yavru yine iç güdü gereği kaldığı yeri temiz tutma isteği içinde olacağı için tuvalet ihtiyacı için gazete kağıdına yönelecektir.Eğer gazete kağıdına tuvaletini yapar ise ve siz o an yanında iseniz onunla sakin ve ödüllendirici bir tonda konuşarak sevin, hatta bu anda ki yavru tam tuvaletini yaparken sizin seçeceğiniz bir kelimeyi sürekli tekrarlayınız.Örneğin "Tuvaletini yap" olabilir.Bu ve bunun gibi sözcükleri küçük yaştan itibaren kullanır iseniz ileride siz bu sözcükle izin verirsiniz ve köpeğiniz tuvaletini yapabilir.Bu da diğer köpek sahipleri tarafından çok hoş ve ilginç bulunabilir.

Eğer köpek kaza ile gazete kağıdına değilde kafes içinde başka yere yaptı ise,gazete kağıdının en üste bulunan parçasını tuvaleti üzerine koyarak,kokunun gazete kağıdına sinmesini sağlayın ve bu kağıdı aldığınız yere tekrar koyun.Kaza ile kirlenmiş olan yeri ise mutlaka koku bırakmadan temizlemek zorundayız,yoksa yavru tekrar aynı yere tuvaletini yapabilir.Bunu önlemek için kaza yerini detarjan ile iyice temizleyip silmeliyiz.ardından eğer elinizde mevcut ise aşırıya kaçmadan biraz sirke kullanmakta fayda var çünkü sirke kokuyu nötralize edecektir.Amonyaklı bir temizleyiciyi ise kullanmayınız çünkü amonyak,sirkenin tam tersine, aynı yere tuvaletini yapmaya ikna edebilir.

Diyelim ki,sabah kahvaltısını saat 07:00-08:00 yavruya sundunuz ve yemeğini bitirdikten hemen sonra onu dışarı çıkardınız yada yavru kafes içinde bulunan gazete kağıtlarına tuvaletini yaptı.Bu hareketinden dolayı onu överek kafesten çıkarıyoruz ve gözetiminiz altında yavruyu serbest bırakıyoruz bu süre saat 11:00 ila 11:30'a kadar olabilir.Siz öğle yemeğinizi hazırlarken yavruya koşması,oynaması ve bu yollar ile çevreyi tanıması için fırsat veriyoruz.Bu hareketimizi yavruyu bir kez daha dışarı çıkararak son veriyoruz ve tekrar kafese koyuyoruz.

Saat 14:00 - 15:00 gösterdiğinde yavruya öğle yemeğini veriyoruz ve herzaman yaptığımız gibi yemeğin bitiminde kafesten çıkarıyor ve yavruyu serbest bırakıyoruz tabii gözetimimiz altında.Bu arada muhtemelen siz akşam yemeği için hazırlık yapıyor olacaksınız bu hazırlık anında yavruya mutfak içerisinde göz kulak olabilirsiniz.

Saat akşam 18:00 gösterdiğinde ise ona son öğün olan akşam yemeğini sunacağız yine herzamanki gibi yemek bitiminde kafesten çıkaracak (Ya da tuvaletini gazete kağıdına yapmasını bekleyecek)dışarı götürerek tuvaletini yapmasını sağlıyacağız ve tekrar oyuna başlayacağız ve saat 20:00'a kadar.Bu saat itibari ile yavru akşam uykusu için tekrar kafese girecek.

Saat 18:00'den sonra yemek ve saat 19:00'dan sonra ise kesinlikle su vermeyiniz.Bu davranışınız tuvalet eğitimini zora sokabilir.Çünkü alınan her besin yavrunun sindirim sistemini çalıştıracak ve bunun doğal sonucu yavru kendini rahatlatmak isteyecek.

Siz yatmadan önce yavru uyandı ise son bir defa daha dışarı çıkartın ve kısa bir oyundan sonra onu tekrar geceyi geçirmesi için kafes'e koyun.

Sabah uyandığınızda ise ki yavrunuz sizden önce uyanmış olacak,bunun için daha erken kalkmanızı öneririm.Yavruya kahvaltısını sunmadan dışarı çıkartacağız,belki kafesi kullanmak istemedi ve şu an kendini çok rahatsız hissediyor olabilir.Eğer bu süre içerisinde tuvaletini yapmadı ise (Büyük olasılıkla yapacaktır.) içeri alarak yavruya sizinle birlikte sabah kahvaltısını yapması için olanak tanıyoruz ve yine sabah 11:00 - 11:30 periyoduna dönüyoruz.

Bu hareketlerimize değişiklik yapmadan yavru ev içinde serbest iken mutlaka gözlemliyerek iki hafta boyunca devam ediyoruz.

Yavru bundan sonra tuvaletini yapmak için gazete kağıdına doğru yöneliyor (Ya da kapıya doğru )ise eğitimin yarısı sonuçlandı ve sizden övgüyü hakketti bile.Siz yine de küçük kazalar için hazırlıklı bulunun.Eğer yavru zamanında gazete kağıdına yönelmiyor ve kazalar sıkça yaşanıyor ise gazete kağıdını tekrar tuvaleti üstüne koyun koku gazete kağıdına sinsin ve yukarıdaki yöntem ile kirli yeri temizleyin.

Yavru kafesin dışında bir oyun esnasında tuvalet ihtiyacı hisseder ise,acilen gazete kağıtlarının olduğu bölmeye götürün ve tuvaletini yapmayı sağlayın.Tuvaletini yaptıktan sonra onu dışarıya çıkarıp oyuna devam edin ki,kafeste kalarak kendini cezalı hissetmesin ve tuvaletini doğru yere yaptıktan sonra ödül aldığını anlasın.

Tuvalet ve sosyalleşme eğitiminin diğer aşamalarına gelince kafesin kapağını sürekli açacağız ve yavru evde dolaşmaya başlayacak bu esnada yavruyu takip edin ve tuvaletini evin içerisine yapmasına izin vermeyin artık yavrunun davranışlarını biliyor ve ihtiyacı geldiği zaman yaptığı hareketlerin farkına varıyorsunuz yine hemen yavruyu alarak gazete kağıtları üstüne bırakınız.Eğer tuvaletini yapar ise bu yeri silmeniz gerektiğini unutmayın.

Yavru tuvaleti için gazete kağıtlarına yöneliyor ise bravo eğitimi %80 tamamlandı.Tamamlanmayan bölüm için ise şöyle bir uygulama yapıyoruz.

Gazete kağıtlarını kafesinden çıkararak yavaş yavaş köpeğinizin bundan sonra tuvaletini yapmasını istediğiniz yere götüreceğiz.Örneğin ilk anlarda kafesin yanına koyabilir ve ileriki günlerde mesafeyi açabilir ve sonunda istediğiniz yere yöneltebilirsiniz.

Korkmayın yavru herzaman gazete kağıdına tuvaletini yapmayacak.İlerki günlerinde dışarıda toprağa, çimene tuvaletini yapacaktır.Bunu sağlayan ise yine iç güdüleridir.Köpekler dışarıda sizin farkedemediğiniz kokuları duyarlar.Köpeğiniz ile gezerken biranda köpeğiniz durur ve o bölgeyi derin derin koklamaya başlar belliki başka bir köpek oraya tuvaletini yapmış.Sizin köpeğinizde kendi varlığını göstermek ve bölgesini belirlemek için aynı yere tuvaletini yapacaktır.Aynı zamanda görsel bir işaret de bırakmak isteyecek ve bunu arka ayakları ile toprağı biraz kazarak yerine getirecektir.Köpeğiniz bu davranışı anladığı zaman artık eve değil sürekli dışarı tuvaletini yapmak isteyecektir.

Gazete Kağıdı Kulnmanın Sakıncası: Bu eğitim yönteminde bir sorun ile karşılaşırız.Yavru köpeğimiz dışarı çıktığı ilk günler siz nekadar tuvaletini yapması için onu dolaştırsanız da tuvaletini yapmayacaktır.Çünkü o hep evde tuvaletini yaptı ve gazete kağıdını kullandı ve şimdide eve gitmek istiyor.Bu davranışı yukarıda değindiğim gibi bazı köpekçe kuralları anlayınca son bulacak.Onun için köpeğinize kızmayın ve onu aptallıkla suçlamayın.

Bahçe Yöntemi:
Bu yöntem daha çok kolayca bahçeye çıkabilecek köpek sahipleri için uygun.Bugün çoğumuz apartmanlarda yaşıyoruz ve yavrunun tuvaletini yapması için onu herzaman katlardan indirip dışarı çıkartamayız.

İster gazete kağıdı ister bahçe yöntemi olsun uyacağımız kurallar hep aynı.(Yukarıda saat olarak uygulama yapmış idik.) Yalnızca burada yapacağımız yavruyu gazete kağıtlarına değilde dışarıya götürmek.Yavru yemeğini yedeği zaman,uyandığı zaman onu dışarı çıkarıp oyuna başlayacağız bu arada tuvaletini yapacaktır bu esnada yukarıda değindiğim gibi övgü dolu bir ses tonu ve sözcükler ile yavruyu seveceğiz.Eğer yavru tuvaletini yaptıktan sonra hemen içeri girmeniz gerekiyor ise oyuna kısa süreli devam edin ve takibinde yavruyu içeri alın.Tuvaletini yaptıktan hemen sonra onu içeri alır iseniz kendini cezalı sanabilir.

Dışarı çıkardığınız zaman yavru tuvaletini yapmaz ise ısrarcı olmayınız,onu içeri alarak 10-15 dakila sonra tekrar çıkarınız.

Şimdi iki yöntem içinde son derece önemli olan kurallara bakalım.

Yavruya tuvalet eğitiminden emin oluncaya kadar evde koşmasına izin vermeyin yada bu anlarda onu gözlemleyin.Geniş alan size yavruyu gözden kaçırma fırsatı verebilir.Eğer onun yanında olamayacak iseniz yavruyu kafesine koyun.


Siz oda dışında iken yavru tuvaletini yanlış yere yapmış ise yavruyu cezalandırmayın ve bağırmayın.Sadece yeri temizleyin.Eğer onu tuvaletini yaparken görür iseniz "HAYIR" sözcüğünü kullanarak işaret parmağınız ile burnuna hafifçe vurunuz yada annesinin yaptığı gibi ensesinden tutarak yavaçşa sallayın ve hemen gazete kağıtlarına ya da dışarı götürünüz.


Doğruyu öğretmek için yavrunun burnunu tuvaletine sokmak veya gazete ile vurmak gibi davranışları sergilemeyin.Bu davranışlar sadece yavrunun korkmasını ve size duyduğu güven duygusunu kaybetmesine yol açar.Aynı zamanda korktuğu için altına kaçırabilir.


Eğer yavru 1-5-10 dakika yada daha uzun süre önce tuvaletini yanlış yere yaptı ve siz onu şimdi görüyor iseniz.kesinlikle yavruya bağırmayın ve onu cezalandırmayın çünkü ne için ceza aldığını ve şu anki tutumunuzu anlamayacaktır.Köpekler övgüyü veya cezayı hareketi yaptığı anda hakederler.

Hareketi yaptıktan sonraki 5 saniye içinde bile ona kızmanız yada ödüllendirmeniz bir işe yaramaz.Bunun için yalnızca tuvaletini yapar iken gördüğünüz anda yavruyu yukarıdaki yöntem ile övün veya cezalandırın.

Yanlışlıkla tuvaletini yaptığı yeri detarjan ile koku bırakmayacak düzeyde iyice temizleyiniz.Biraz sirke kullanmanız kokuyu nötralize edecektir.Amonyak ve amonyaklı temizliyiciler ise kullanmayınız.

  • Her yemekten.uykudan sonra ya da her bir yada yarım saat içerisinde onu dışarı çıkartın yada gazete kağıtlarına tuvaletini yapması için izin verin.
  • Evdeki başka bir birey size yavrunun tuvaletini yaptığını söylemeli.Böylece siz yavruya tuvalet için ısrar etmemiş olursunuz.
  • Yavrunun tuvaletini yapması için bir komut seçin ve bu komutu rahat bir ses tonu ile yavru tuvaletini yaparken tekrarlayın.
  • Ev içerisinde başka bir yerde gazete kağıtlarının yerde olmadığından emin olun.Bu onun kafasını karıştırır ve tuvaletini yapabilir.
  • Yavruyu kafeste 3-4 saatten fazla tutmayın.
  • Yatmadan önce mutlaka yavruya tuvaletini yapma fırsatı verin.
  • Yavru uyandıktan sonra onu hemen dışarı çıkartın.(Bahçe eğitimi için.)



DOĞRU
  • Yavrunun ilk günlerinde kafes içerisinde ağlamasına ve havlamasına izin vermek.
  • Düzenli ve şaşmaz yemek ve oyun saatleri düzenlemek.
  • Yavrunun kafeste rahatsız edilmediğinden emin olmak.
  • Kafeste tuvalet için gazete kağıdı kullanmak.
  • Tuvalet eğitimi ile bir bireyin ilgilenmesi.



YANLIŞ
  • Dört saatten fazla kafes içerisinde kalmasına izin vermek.
  • Çocukların yavruyu kafeste ve uykuda iken rahatsız etmesi.
  • Kafeste köpeğin çiğneyebileceği türden yemek bırakılması.
  • Yavruya saat 19:00 dan sonra su verilmesi.
  • Yavruya saat 18:00 dan sonra yemek verilmesi.
  • Yavrunun kafesten ağlıyor havlıyor diye çıkarılması.
  • Tuvaletini yapması için kafesin tekstil ürünleri ile döşenmesi.
  • Yemek saati dışında yemek verilmesi.


Bu süre içerisinde yavrunun sık sık kontrol edilmesi aynı zamanda öğünlerin vaktinde yavruya sunulması gerekir ve bu işi siz ve aile üyelerinin yaptığı kadar kimse iyi yapamaz.

 

Presa Canario Eğitimi

15.04.2014 13:21

Presa eğitim disiplini üç ana başlık altında ele alınmaktadır: 


1-) İtaat Eğitimi 


2-) Koruma Eğitimi 


3-) İz takibi eğitimi 

İtaat eğitiminde köpekler belirtilmiş bir güzergah üzerinde kayışlı ve kayışsız sahibinin verdiği komutları yerine getirirler, ayrıca aport eğitimi diğer bir deyişle at-getir eğitimlerini gösterirler, bu çalışmalar köpeğin sahibi ile olan uyumu ve disiplinini içerir. 

Koruma eğitiminde ise önemli olan köpeğin ısırması değil saldırganlığının sahibi tarafından tam olarak kontrol edilmesidir. Bu ölçüt ışığında, bul havla, ısır bırak, kovala etkisiz hale getir, refakat et gibi ele alınabilecek ana başlıklarda koruma eğitimi ölçülür. 

İz takibi yine daha önceden belirlenen formatlarda köpeğin başkası tarafından bırakılmış ayak izlerinin takibi ve aynı kişi tarafından bırakılmış eşyalara köpeğin vereceği tepkidir. Köpek izi kaybetmeden takip etmeli ve bununla birlikte yabancıya at eşyaları bulduğunda ise yatarak sahibinin tekrar ara komutunu beklemelidir. 

Test, dayanıklılık testi (AD) hariç, diğer testlerden önce yapılmalıdır. Test esnasında köpek en az 15 aylık olmalıdır. 

BH testi iki bölümden oluşur; itaat ve şehir merkezinde davranış. Testin amacı, köpeğin kontrolü ve yabancı insanlara, köpeklere ve diğer normal cevre etkenlerine köpeğin davranışını sınamaktır. 

DEGERLENDIRME 
Test sonunda hakem köpeğin artı eksi yönlerini söyler. Çift (köpek ve sahibi) "geçti" ya da "geçemedi" seklinde değerlendirilir. Puan hesabi yapılmaz. İtaatte toplam puan üzerinden %70(42 puan)test geçerli sayılır ve şehir içi testi için devam etme hakki kazanılır. Hakem eğer hareketleri yeterli bulursa şehir içi testi geçerlilik kazanır. 


ITAAT BÖLUMU 
İtaat testinin genel fikri aşağı yukarı Presa'nın nin itaat bölümü* ile ayni, sadece yapılması gerekenler daha az. Köpek tam dönüşü iki ayrı şekilde yapabilir. Ya köpek sahibinin etrafından dolaşır, yada köpek sahibinin yanında takibe devam eder.Tam dönüşler mutlaka sola doğru olmalıdır.Köpek sevk kayışı ile bağlı tutulabilir.

SCHH nin itaat bölümü*
Yedekli olarak yürüme.(Tasması takılı olduğu halde).
Serbest yürüme
Yürüyüş de iken "otur" komutu.
Yüzeyden Retrieve. (BH'de yoktur.)
1 mt engel üzerinden Retrieve.. (BH'de yoktur)
Komut ile ileri koş ve komut ile yat.
Yat komutu.(Köpeğin dikkati başka yöne dağıtılır.)
Yat komutu ve geri çağırma

BH TEST YÜRÜYÜŞ PARKURU


köpek B noktasından çıkar,minimum 50 adım yürür,geri dönüş yapar,minimum 10 adım normal yürür, peşinden duraksamadan tırıs koşmaya başlar ve 10 adım sonra yavaş yürüme temposuna geçer, minimum 10 adımlık bir yürüyüşten sonra normal tempoda yürütülür ve parkur boyunca devam eder, parkurdaki geri dönüş geçirildikten sonra köpek durdurulur, ama sahibi yürümeye devam eder ve minimum 15 adım yürüdükten sonra köpeği yanına çağırır, parkur dönüş noktasından geçerek guruplara doğru ilerler..

HAREKET HALINDE DAVRANIŞ ( ŞEHİR İÇİ ) 
Şehir içi testinin maksadı, köpeğin insanlara ve diğer köpeklere verdiği tepkiyi değerlendirmek ve çevreye ne kadar kendinden emin bir davranış gösterdiğini test etmektedir. Test, doğal haliyle kalabalık, diğer insanların ve çevre faktörlerinin olduğu bir ortamda yapılmalıdır. Bunun için uygun yerler, pazar yerleri, otobüs terminalleri ve büyük marketlerin çevresidir. 
Her köpek tek tek ya da bir köpek bastan sona tüm testi aralıksız uygulayabilir. Hareketler daha önceden belirlenmiş bir patern esliğinde değil, bulunulan ortama göre planlanarak uygulanır. Hakem bazı hareketlerin tekrarlanmasını isteyebilir. Test için eğer talep edilirse, insanlar hayvanlar, arabalar, bisikletler v.s ayarlanır. 

INSAN TOPLULUGU ILE KARSILASMA 

Eğitmen, sevk kayışı ile bağlı köpeği ile önceden belirlenmiş hat boyunca yürür. Köpek, istekli bir şekilde eğitmenini, omuzu eğitmenin dizi hizasında takip etmeli. Yürüyüş esnasında handler (eğitmen) ile köpeğin yanından birisi geçer, köpeğin sakin ve doğal olması gereklidir. Köpek ve handler ikilisi en az 6 kişilik bir insan gurubunun içinden geçer ve guruptan birisi handler ile konuşmaya başlar. Köpeğin sakin ve doğal olması ve handlerin komutuyla oturması ya da yatması gerekir. 


BISIKLET ILE KARSILASMA 

Handler sevk kayışı ile bağlı köpeği ile önceden belirlenmiş hat boyunca yürür. Arkadan bisikletli kişi yaklaşır, ikiliyi köpeğin olduğu taraftan geçer ve yan yana iken bisikletin zilini çalar. Bisikletli, ikilinin önünden dönüş yapıp, yine köpeğin olduğu taraftan geldiği yöne doğru gider. Köpeğin yanından geçerken yine bisikletin zilini çalar. Köpeğin bisikletliye hamle yapmaması handleri ile mesafeyi ayırmaması gerekir. 

ARACLARLA KARSILASMA 
Handler sevk kayışı ile bağlı köpeği ile önceden belirlenen hat boyunca birkaç arabanın arasından geçer. Bu sırada araçlardan birisinin motoru çalıştırılır, bir başka aracın kapısı kapatılır. Köpeğin araçlara doğru hamle yapmaması ve handlerinden ayrılmaması gerekir. İkilinin yanına bir araç gelir ve durur, aracın cami açılır ve sürücü handler ile konuşur. Köpeğin sakin olması, handlerin komutu ile yatması ya da oturması gerekir. 

KOSAN YA DA PATENLE KAYAN KISI ILE KARSILASMA 
Handler, sevk kayışı ile bağlı köpeği ile önceden belirlenmiş hat boyunca yürür. En az iki koşucu ikiliyi geçer, ikilinin önünden dönüp ikiliyi tekrar geçer. Koşucuların yerine iki tane patenle kayan kişi de kullanılabilir. Köpeğin rahatsızlık veren bu kişilere karşı sakin olması gereklidir.Handler karşılaşma anında isterse köpeğini oturtup yada yatırabilir.. 

BIR BASKA KÖPEK ILE KARSILASMA 
Handler, sevk kayışı ile bağlı köpeği ile önceden belirlenmiş hat boyunca yürür. Yürüyüş esnasında bir başka köpek, ister arkadan, ister önden, ikiliye yaklaşır ve geçer. Köpeğin diğer köpeğe karşı sakin davranması gerekir. Handler karşılaşma anında isterse köpeğini oturtur ya da yatırabilir. 

KISA BIR SURE ICIN YALNIZ BIRAKILAN KÖPEGIN CEVREYE VE DIGER HAYVANLARA TEPKISI 
Köpek bir yere bağlanır. Handler köpeğe "otur" "yat" ya da "bekle" komutlarından birisini verir ve köpeğin görüş alanından çıkar. Kısa bir sure sonra, yaklaşık 5 adim mesafeden, sevk kayışı ile bağlı bir başka köpek handleri ile geçer. Yalnız olan köpeğin sakin olması, diğer köpeğe ya da Çevreye hiçbir sinirlilik belirtisi göstermemesi gerekir.


 

Etiketler

Etiket listesi boş.